کشاورزی ایران و چالش های پیش رو
عصر تولید؛بخش کشاورزی اگرچه در مقایشه با بخش های ثروتمند مانند نفت، تسلیحات و صنایع مادر، از گردش مالی و گستردگی زیادی برخوردار نیست و در جهان به عنوان یک بخش اقتصادی متوسط به شمار می رود، اما با توجه به اهمیت غذا در چرخه و تداوم حیات انسان ها، کشاورزی در جهان و نیز در ایران به عنوان بخشی راهبردی و مهم تلقی شده و می شود. البته در صنایع بالا و پایین دستی بخش کشاورزی، به غذای دام ها و حیوانات هم توجه می شود اما این توجه در حقیقت، متاثر از توجه به حیات و زندگی انسانی است. به همین دلیل گمان می رود که اصل محوری در کشاورزی، زندگی انسان ها باشد.
البته در ایران هم مانند آن چه در دنیا به کشاورزی اهمیت داده می شود، بها می دهند. به ویژه موضوع مهم امنیت غذایی که این روزها دوباره بر سر زبان ها افتاده و سند راهبردی آن همین چندی پیش از سوی رئیس جمهور ابلاغ و رونمایی شد، باعث شده تا کشاورزی در معنای اعم آن که شامل شیلات، دامداری و … هم می شود، در صدر توجه مقامات جمهوری اسلامی قرار بگیرد. به خصوص آن که واقعیت های مشهود در زمان شیوع بیماری کرونا، نشان داد که اتکا به واردات مواد غذایی چندان عاقلانه نیست؛ چرا که در نقاط و موقعیت های بحرانی، کشورها ترجیح می دهند غذای تولید شده شان را برای مواقع بحرانی و بحران های پیش بینی نشده ذخیره کنند و از فروش آن به دیگران پرهیز نمایند.
با این همه، سالهاست که مقامات ایرانی می خواهند سند توسعه کشاورزی در ایران را تدوین و تصویب کنند. این سند مسیر بخش کشاورزی را دست کم برای ده سال آینده ترسیم و براساس نیازهای داخلی، ظرفیت های کشور را به کار می گیرد. این سند حتی می تواند سایر برنامه های پائین دستی مانند، برنامه های پنج ساله ی توسعه را در بخش کشاورزی، راهبری کند.
اما احتمالا نبود اطلاعات روزآمد و کافی و علاوه بر آن دشواری انجام این ماموریت راهبردی، باعث بی توجهی به تدوین و نگارش این سند شده است. جالب است که اکنون کسی درباره این سند و میزان پیشرفت تدوین آن کسی سخنی بر زبان نمی آورد و احتمالا همه ترجیح می دهند که تهیه این سند مهم را مسکوت بگذارند و دغدغه اضافی برای خود و همکاران شان درست نکنند.
موضوع دیگر که چالش بزرگی برای کشاورزی ایران محسوب می شود، هدررفت منابع غذایی ناشی از ضایعات محصولات کشاورزی در مسیر مزرعه تا سفره است. هر ساله و از شروع برداشت محصول تا وقتی این محصول از انبار و یا سیلو خارج می شود و به مصرف شهروندان ایرانی می رسد، میزان قابل توجهی از محصولات که گاهی این میزان تا ۴۰ درصد هم ذکر شده، به ضایعات تبدیل می شود. البته از میان رفتن بخشی از محصول تولیدی در جریان عملیات کشاورزی در همه جای جهان وجود دارد، ولی همواره تلاش می شود تا میزان آن به حداقل ممکن کاهش یابد. از این بابت آن چه در ایران رخ می دهد نه فقط از استانداردهای روز دنیا بالاتر است، بلکه از آن مهمتر این است که بخش قابل توجهی از ثروت و غذای ایرانیان هدر می رود، در صورت که می توان با اتخاذ تدابیری آسان، از هدر رفت این منابع جلوگیری کرد.
خاک مناسب به عنوان بستر تمام فعالیت های اکولوژیک، البته نقش بی بدیلی در فعالیت های حیاتی و از جمله در کشاورزی دارد؛ این واقعیت انکار ناپذیر که برخی کشور های بیابانی برای انجام فعالیت های کشاورزی، خاک را از کشورهای دیگر به صورت قانونی و یا حتی قاچاق وارد کرده اند، بیانگر اهمیت این ماده در فعالیت های زراعی است.
با این حال فرسایش خاک برای کشورمان به دغدغه ای نگران کننده و مخاطره آمیز تبدیل شده است. سرعت فرسایش خاک در ایران بالاتر از نرخ متوسط جهانی است و همین امر کشاورزی کشورمان را به شدت تهدید می کند. روشن است که برای مقابله با این موضوع و حفاظت از خاک حاصلخیز کشور باید اراده ای ملی شکل بگیرد وگرنه آیندگان حتما ما را ملامت خواهند کرد که چرا از ثروت هایی که قرار است برای ایشان به میراث گذاشته شود، پاسداری نکرده ایم.
هیچ دیدگاهی درج نشده - اولین نفر باشید